Voorzitter,
Ik ben geboren in de jaren ‘70. Te jong voor een boomer, te oud voor een millenial. Toen deze laatste groep werd geboren, was ik bezig het leven en mezelf te ontdekken. Het waren de roemruchte jaren ‘90. De tijden van overvloed braken aan: Meer. Sneller. Groter. Waarschuwingen van wetenschappers over de keerzijde van deze materiële welvaart, werden genegeerd. Hadden we toen geluisterd en gehandeld, dan had de wereld op sociaal, ecologisch en economisch vlak er heel anders uit gezien.
Hoewel sommigen in deze raad dat nog weleens lijken te vergeten, maar Zaanstad is onderdeel van deze wereld. Dus ook wij zullen onze bijdrage moeten leveren voor een betere toekomst van de wereld. Voor een betere toekomst van onze stad. Ondanks de erbarmelijke financiële situatie, en ik kom daar later nog op terug, blijft dit college vasthouden aan haar duurzaamheidsopgaven en streven we ernaar om uiterlijk in 2040 klimaatneutraal te zijn. We kunnen onze kop niet meer in het zand steken, zoals we dat in de jaren ’90 deden Het meer, sneller en groter is ook nu van toepassing. Alleen heeft dat nu een negatieve connotatie. Meer natuurrampen, ze volgen elkaar sneller op en de gevolgen zijn veel groter. Ook voor Zaanstad.
Voorzitter, ik sta hier niet om enkel veren uit te delen. U mag en moet zelfs enige tegenkracht van de gemeenteraad verwachten. Er staat veel in de begroting, maar ik ga het met u hebben over iets wat er niet of nauwelijks in staat: Toerisme. Het meer, sneller, groter is in de toeristische sector volkomen geculmineerd en dat merken we in Zaanstad ook. Meer vluchten op Schiphol. Sinds het begin van de jaren ‘90 is het aantal vluchten verdubbeld en meer inwoners in met name Zaanstad-Noord kampen met ernstige geluidsoverlast en slaapstoornissen. Een deel van de toeristen die onze stad bezoekt is er maar even. De zogenaamde flitstoeristen, die snel onze stad bezoeken. Ze stappen uit een trein, een bus, of een boot, tuiten hun lippen op het fietspad voor de opgestapelde huisjes, maken een selfie en vertrekken weer naar Amsterdam of elders. Dan hebben we ook nog de riviercruises die aanleggen aan de Prins Hendrikkade. Deze boten worden steeds groter. Het zijn soms halve flatgebouwen. Passagiers van deze boten worden opgehaald door touringcars om de wallen in Amsterdam en De Dijk in Volendam te bezoeken. Deze boten liggen middenin een woonwijk. De bewoners klagen over stank, geluidsoverlast en verkeersonveiligheid. Hoe goed luisteren we naar hen?
Laat ik voorop stellen dat wij een gastvrije stad willen zijn en blijven. Maar we moeten ons wel de vraag stellen op welke toeristen we ons focussen. Zijn dat de mensen die echt interesse hebben in ons prachtig industrieel erfgoed en Zaanse architectuur of zijn het de toeristen die enkel onze stad gebruiken om meer volgers op TikTok en Instagram te genereren? Onze toeristische visie heeft als ondertitel: van ongeremde groei naar waardevol toerisme. Wij denken dat we daar nog wel wat slagen kunnen maken. En daarom zullen we ook met voorstellen komen om hier recht aan te doen.
De economische focus van de jaren negentig op "meer, sneller en groter" heeft welvaart gebracht, maar ook grote maatschappelijke en ecologische kosten. Het is tijd om dit groeimodel te vervangen door een benadering die bredere welvaart nastreeft, waarin ecologische duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en welzijn centraal staan. Alleen op die manier kunnen we een toekomst bouwen die recht doet aan zowel mens als natuur.
Tot slot maak ik een uitstapje naar Den Haag. Daar is geen sprake van meer, sneller en groter. Het kabinet is vooral bezig met verbijsterende plannen om niet meer maar minder mensen een veilige plek te bieden, niet sneller maar langzamer tot beleid te komen en de bijdrage aan het gemeentefonds niet groter, maar juist kleiner te maken.
En dan zijn we bij de olifant in de kamer; het ravijnjaar. We weten allen waar dat toe leidt, bezuinigingen en lastenverzwaringen voor onze inwoners. Ik krijg buikpijn als ik eraan denk. Maar er is nog een sprankel hoop. Die hoop wordt gevoed door onze eigen wethouder van Financiën, die als een ware Jeanne d’Arc, door het land en naar Den Haag reist. Dat een VVD-wethouder zich ontpopt tot een van de grootste actieleiders van ons land is zowel verrassend als bemoedigend.
Even zo bemoedigend is dat onze raad samen optrekt om het Ravijnjaar te voorkomen. Kabinet, duw ons niet het ravijn in!”
Tot zover.
Natascha Stroo,
Fractievoorzitter GroenLinks Zaanstad