Uit de jaarlijkse enquête onder Zaankanters (de Zaanpeiling) blijkt dat slechts 12% van de inwoners vindt dat de gemeente voldoende doet om hen te betrekken en te informeren over het beleid. De activiteiten rondom MaakZaanstad hebben daar weinig aan veranderd. Integendeel, veel deelnemers voelden zich nauwelijks serieus genomen. Vorig jaar stelde GroenLinks voor om een werkgroep ‘Echte Burgerparticipatie’ in te stellen. Deze breed samengestelde werkgroep kwam tijdens de laatste raadsvergadering met een drietal voorstellen die alle drie werden aangenomen!
Er wordt veel nagedacht om de democratie te vernieuwen en nieuwe vormen van burgerparticipatie te ontwikkelen. Een boek als "Tegen Verkiezingen" van David van Reybrouck heeft veel stof doen opwaaien, net als "Code Oranje" - het vernieuwingsinitiatief van onder andere Bert Blase (oud-burgemeester van Vlaardingen). De Zaanse werkgroep Echte Burgerparticipatie kwam tot de volgende ideeën.
1. Lagerhuisdebat
Misschien wel de bekendste manier om ‘gewone’ inwoners te betrekken, is het lagerhuisdebat. Aan de hand van stellingen kunnen debatdeelnemers laten horen wat zij ergens van vinden. Het is de bedoeling het Lagerhuisdebat een paar keer per jaar op wisselende locaties in Zaanstad te organiseren, onder deskundige begeleiding van een gespreksleider.
2. Motiemarkt
Op de motiemarkt kunnen inwoners een idee presenteren aan raadsleden. Dit idee kan overal betrekking op hebben. Wanneer raadsleden enthousiast zijn over het idee, kunnen ze het ‘adopteren’ en het gezamenlijk met de initiatiefnemers uitwerken tot een raadsvoorstel. Dit voorstel werd unaniem aangenomen.
3. De wijk is van iedereen! (loting)
Het meest vergaande voorstel is gebaseerd op loting. Ad random worden willekeurige bewoners van een wijk geloot om deel te nemen aan een werkgroep. Deze werkgroep wordt gestimuleerd en gefaciliteerd om na te denken over verbeteringen voor de wijk. Wanneer er een voorstel komt dat aan alle wet- en regelgeving voldoet, realiseerbaar is voor het beschikbare budget (75 duizend euro) en geen negatieve gevolgen heeft voor een andere wijk, dan wordt het uitgevoerd. Nadat ook dit lotingvoorstel werd aangenomen, lootte de burgemeester de wijk waar dit experiment gaat worden uitgevoerd: Assendelft Noord.
Kunst van het loslaten
Zoals gezegd behaalden alle voorstellen een ruime meerderheid in de gemeenteraad. Tegen het lotingvoorstel stemden alleen de VVD en drie lokale partijen (POV, DZ en opvallend: ook ROSA). Burgerparticipatie vraagt van politieke partijen het vertrouwen om meer ‘verantwoordelijkheid bij inwoners neer te leggen’. Het is fantastisch dat steeds meer partijen dat blijkbaar durven! Partijen die vorig jaar nog tegen de motie Echte Burgerparticipatie stemden (PvdA en ROSA) wilden nu hun moderne kant tonen en kwamen met een motie om het initiatief vooral door te laten gaan.
Zie de verschillende voorstellen:
Lagerhuisdebat: https://zaanstad.raadsinformatie.nl/document/5561400/1/Raadsbesluit_Het…
Motiemarkt: https://zaanstad.raadsinformatie.nl/document/5561399/1/Besluit_Zaanse_m…
De wijk is van iedereen: https://zaanstad.raadsinformatie.nl/document/5540079/2/De_wijk_is_van_i…