Enige maanden geleden kwam een onderzoek in de publiciteit over het natrekken van gegevens van bijstandsgerechtigden. Volgens de Stenden Hogeschool te Leeuwarden en de Rijksuniversiteit Groningen maken gemeenten gebruik van pseudoaccounts om via de sociale media na te gaan of mensen in de bijstand bijverdienen. Zowel GroenLinks als het CDA in Zaanstad schrokken van dit bericht. Wij hoopten dat Zaanstad deze praktijken niet toe zou passen. Helaas blijkt dat toch het geval te zijn. Alleen bij de jeugdboa’s zijn de pseudo accounts naar aanleiding van de berichtgeving wel stopgezet. Het stelt ons echter teleur dat Zaanstad wel degelijk gebruik maakt van pseudo accounts voor het opsporen van uitkeringsfraude.
Samen met het CDA en de PvdA hebben wij een agenda-initiatief ingediend om te kijken hoe andere fracties hier tegen aankijken. Vooropgesteld dat wij opzettelijk misbruik maken van uitkeringen natuurlijk ook afkeuren, vinden wij dat het gebruik maken van pseudo accounts eerder getuigt van wantrouwen dan van vertrouwen. Als er dan controle zou moeten plaatsvinden, dient dat volgens ons transparant en met open vizier plaats te vinden. En dient dat ook teruggekoppeld te worden aan de personen die het betreft.
Behalve de SP, de PvdD en Denk hadden andere fracties niet zoveel moeite met het gebruik van de pseudo accounts. Ze vinden wel dat er eerder sprake van moet zijn van vertrouwen dan van wantrouwen. Ook transparantie vinden ze wel belangrijk. Maar ze kunnen wel leven met een zekere mate van opsporing.
Wethouder Groothuismink verdedigde de manier waarop Zaanstad ermee omgaat. Er wordt pas gecontroleerd als er een verdenking is. Voor ons is dat moeilijk na te gaan. De wethouder heeft voorgesteld dat er als de coronamaatregelen zijn opgeheven de raad eens een werkbezoek kan afleggen bij de afdeling Naleving die deze zaken behandelt.
De indieners van het initiatief zit het ook dwars dat de bijstandsgerechtigden geheel te goeder trouw zaken niet altijd melden, simpel uit onwetendheid. De wethouder heeft toegezegd dat zij de informatie hierover nog eens zal nalopen en waar nodig aanvullen of verduidelijken. Wij hopen dat dit dan op een toegankelijke manier zal gebeuren.
Al met al blijft het verkrijgen van informatie van bijstandsgerechtigden toch wat schimmig. Mensen die het vaak toch al (financieel) moeilijk hebben worden nog eens onder het vergrootglas gelegd. GroenLinks blijft uitzien naar de invoering van het basisinkomen, dan zullen al deze controles niet meer nodig zijn!