GroenLinks wil de cultuur in Zaanstad versterken. Ruim 6 jaar geleden sprak een van de langst zittende raadsleden van onze gemeenteraad over de culturele woestijn die Zaanstad is. Zaanstad stond toen ongeveer op de veertigste plaats van de ranglijst van culturele steden in Nederland. Ondertussen is Zaanstad doorgegroeid, maar zijn we wel verder gedaald op die ranglijst. Wij vinden dat een cultuurhuis Zaanstad uit de culturele woestijn kan trekken. Vanavond is er gedebateerd over de vraag of het kredietbesluit over het cultuurhuis referendabel is. Dat is het volgens GroenLinks, maar wij blijven ook volmondig voor de bouw van het cultuurhuis en versterking van cultuur in heel Zaanstad. Lees hier onze bijdrage aan het debat zoals die door Paul Laport is uitgesproken. 

Ruim 6 jaar geleden sprak een van de langst zittende raadsleden van onze gemeenteraad over de culturele woestijn die Zaanstad is. Zaanstad stond toen ongeveer op de veertigste plaats van de ranglijst van culturele steden in Nederland. Ondertussen is Zaanstad doorgegroeid, maar zijn we wel verder gedaald op die ranglijst. Ik geloof dat we nu ongeveer op de 50ste plek staan, als vijftiende stad van Nederland.

Die culturele woestijn is o.a het gevolg van vele jaren van bezuinigingen. GroenLinks is er daarom best trots op dat het vorige college – en nu ook dit college – bereid is om geld te steken in prachtige nieuwe accommodatie van culturele instellingen. Het kan een bron zijn, van waaruit de cultuur doorsijpelt naar andere delen van de stad. Het kan het hart zijn dat het culturele bloed sneller laat kloppen in de gehele Zaanstreek. Een op en top professioneel gebouw, waar iedereen - ook amateurorganisaties en scholen van harte welkom zijn. Een Cultuurhuis vol reuring en bekaiks, midden in het hart van onze stad. Iconisch en goed bereikbaar.

GroenLinks begrijpt best de angst voor de plannen. Hoeveel verzet was er in het verleden niet tegen de komst van het Zaantheater en tegen de vernieuwing van de Gedempte Gracht? Angst voor veranderingen. Kunnen we het niet gewoon houden bij het oude? Da’s toch ook mooi? Mensen van mijn generatie én van de generatie van de Kultuurklutser die willen gewoon een filmpje pakken in de Fabriek of naar een strijkorkest in de Bullekerk. Er is angst dat dat verdwijnt. Dat alles opeens wordt opgeslokt door het Cultuurhuis. Maar die angst is ongegrond. Wij denken dat de Fabriek, bijvoorbeeld als debatcentrum en misschien wel als zelfstandig filmhuis, gewoon kan blijven bestaan. Het pand heeft ten slotte een maatschappelijke functie. Als wij dat als gemeente handhaven, dan verandert dat niet zomaar. En ook het strijkorkest zal heus blijven spelen in de Bullekerk.

GroenLinks staat hier niet alleen voor de mensen van mijn generatie of die van de Kultuurklutser. Wij vinden dat wij, in het belang van de stad, breder moeten kijken. Ik sta hier ook voor mijn buurman van achter in de twintig, ik sta hier voor mijn tienerzonen en voor toekomstige inwoners van Zaanstad. Ik vind dat ook zij er recht op hebben om van cultuur te kunnen genieten. En ik durf te stellen dat velen van hen het hier een culturele woestijn vinden. En ik durf te stellen dat de artiesten waar zij van houden; de rappers, de elektrische rockbandjes het hier een culturele woestijn vinden. Veel artiesten waar onze jongeren gek op zijn, die zullen Zaanstad blijven mijden als de pest, al restaureer je twintig Bullekerken…

Een grote denkfout die wordt gemaakt, is dat het bouwen van het Cultuurhuis ten koste gaat van culturele instellingen. Maar dat is niet zo, want de subsidies worden juist op niveau gehouden na verhuizing. En deze denkfout leidt tot een nog grotere vergissing. Want wanneer het cultuurhuis niet doorgaat, vloeit dat geld echt niet terug naar de cultuur. Er blijven dan niet opeens miljoenen euro’s over om alle Bullekerken te transformeren naar poppodia. Integendeel: want we zitten nog steeds met een vreselijk lelijk gat tegenover het gemeentehuis. Veel waarschijnlijker is dat een volgend college iets anders met het geld gaat doen. Een bowlingbaan of misschien wel een extra strook asfalt. Of aan een zoveelste hotel in onze binnenstad… Dat wordt geheid een succes: want mensen die helemaal niks met cultuur hebben, zullen hier graag naartoe blijven komen.

En weet u… het is allemaal nog niet eens zo erg voor mijn generatie en de generatie van de Kultuurklutser. Wij gaan gewoon nog naar de onvolprezen Fabriek om een filmpje te pakken en naar de prachtige Bullekerk voor een strijkorkest. Maar het is heel slecht nieuws voor de culturele instellingen die wel dolgraag willen vernieuwen, en het is heel slecht nieuws voor mijn buurman van achter in de twintig, voor mijn tienerzonen en voor de toekomstige inwoners van Zaanstad. Voor hen blijft Zaanstad namelijk die culturele woestijn, waar wij nu al jaren iets aan proberen te doen.

De rechter heeft geoordeeld dat het kredietbesluit referendabel is. Wat de precieze vraagstelling dan moet zijn, is voor eigenlijk iedereen onduidelijk. Er is overeenstemming dat de vraag niet kan luiden: wel of geen cultuurcluster? Wat dan wel de vraag moet zijn? De Kultuurklutser heeft aangegeven dat hij het vooral wil hebben over de spreiding van cultuur, niet specifiek over het cultuurgebouw. Maar eerlijk gezegd, begrijpen wij steeds minder goed waar het de Kultuurklutser en de partijen die zeggen om cultuur te geven, nou eigenlijk om te doen is. Weten ze het zelf eigenlijk nog wel?

Alles overwegend kiezen wij voor besluitpunt A en D. Wij vinden dat de gemeente niet in beroep moet gaan tegen de uitspraak van de rechter. En wij vinden ook dat de Kultuurklutser zijn handtekeningen maar moet gaan ophalen. Maar wij hopen dat hij zich terdege realiseert wat hij op het spel zet. Een referendum kan ertoe leiden dat het cultuurhuis helemaal van tafel gaat en dat de kans eveneens levensgroot wordt dat daarmee de mogelijkheid voor culturele ontwikkelingen voor jaren en jaren op slot gaat.