Jaarlijks overlijden 21.000 Nederlanders en dus 185 Zaankanters vroegtijdig als gevolg van het slechte milieu. Dat stelt de Wereldgezondheidsorganisatie WHO in een op 13 juni jl. gepubliceerd landenrapport. Volgens deze organisatie staat 14 procent van de sterfgevallen in Nederland in relatie tot het milieu in brede zin.

Voorzitter,

Nog geen jaar geleden, in november, begon GroenLinks zijn algemene beschouwing ook al zo heftig. Toen vertelden we dat in 650.000 jaar de CO2-uitstoot nog nooit zo hoog was geweest als vandaag, dat de laatste 14 jaar de 10 warmste jaren ooit telden en dat de klimaatverandering een feit is, met alle gevolgen van dien.

Inmiddels hebben we dit voorjaar weer wat warmterecords gebroken en bereiken ons dagelijks sombere berichten over de gevolgen van de milieuvervuiling. Het is inderdaad 5 voor 12…. Tijd om actie te ondernemen.

Met deze wetenschap in ons achterhoofd hadden we als GroenLinks meer verwacht van de kadernota op het gebied van milieu. Ondanks het feit dat dit college terecht milieu als één van de speerpunten benoemt, gaat de milieuparagraaf veel te veel over milieu als remmende factor en te weinig over het verbeteren van de volksgezondheid en het realiseren daarvan. Daarnaast meetellend dat in 2006 slechts 2/3 van het milieuprogramma tot uitvoering is gebracht door een tekort aan personeel, komt dit speerpunt voor ons onvoldoende uit de verf.

Natuurlijk gebeurt er veel en zijn er goede voorbeelden te noemen van wat er wél gebeurt, maar het is niet genoeg. Raadsbreed worden problemen van een snel verslechterend milieu steeds weer aangekaart. De gezondheid van mens en dier moet voorop staan en niet afhankelijk zijn van economische ontwikkeling. Soms kunnen ze heel goed samengaan. Wij zijn dan ook blij met de inzet op toerisme wat meer schone werkgelegenheid oplevert, de ontwikkeling van het duurzame bedrijventerrein Hoogtij en het oppakken van onze motie “Friendly in Food”, waar we samen met de Amsterdamse Wethouder Marijke Vos aan gaan werken.

Maar om ook echt meer te kunnen doen voor het milieu en meer dan het uitvoeren van de wettelijke taken is het noodzakelijk dat er een uitbreiding komt van de algemene beleidscapaciteit op milieu. (Motie)

Daarnaast is het zoeken van een oplossing voor de negatieve effecten van economische ontwikkelingen niet altijd ingewikkeld of kostbaar. De aanleg van de 2e Coentunnel bijvoorbeeld geeft ons straks meer luchtvervuiling. Door de snelheid op de A8 op 80 km/uur te maximeren kan het percentage luchtvervuiling flink gereduceerd worden. Wij komen met een motie om hiervoor druk uit te oefenen bij het nieuwe kabinet. (Motie)

We zijn erg blij met de fietsnota en vragen het college hier prioriteit aan te geven. Verder kijken we uit naar het ZVVP waarmee we een hoop milieuwinst verwachten te behalen.

Soms kost het wel tijd en geld om gewenste milieuontwikkelingen te stimuleren. De gewenste Lightrail levert enorm veel op, maar zal een lang proces nodig hebben. Wanneer nemen wij hier actie op om zo spoedig mogelijk hiervan profijt te kunnen trekken?

Een ander voorbeeld is de mogelijkheid om de zware industrie in de binnenstad te verhuizen naar de randen van onze gemeente. Gezien de verkleining van de risicocontouren en de mogelijkheden tot binnenstedelijke ontwikkelingen en vooral de positieve effecten op de volksgezondheid die deze verhuizing zou opleveren, gaan wij ervan uit dat het college dit voorvarend oppakt, als er financiële mogelijkheden zich hiertoe voordoen.

We zijn nieuwsgierig naar de nota bedrijventerreinen en de visie op de herstructureringen van deze terreinen. Wel hebben we zorg over het nieuw toegevoegde programma Oostzijderveld, dat nog niet in de Kadernota wordt genoemd, maar wel het investeringsprogramma en het toch al zo kleine ambtenarenapparaat zal belasten.

Voorzitter,

De jeugd heeft de toekomst en of het nou hangjongeren zijn, stagezoekers, werkzoekers, woningzoekers, creatievelingen, allochtone of autochtone talenten, we hebben er baat bij als ze in onze gemeente blijven en zich goed kunnen ontwikkelen. De lijnen die dit college heeft ingezet, kunnen we dan ook compleet ondersteunen en aanmoedigen.

Platwalsen helpt daar overigens niet bij.

Opvallend is overigens dat er in Westerwatering en Zaanstad Noord meer overlast wordt ervaren van “hangjongeren” dan in onze pracht/probleemwijk Poelenburg. Dit heeft alles te maken met het voorzieningenniveau in deze wijken. (Motie)

Wij zijn teleurgesteld dat er sowieso weinig in de Kadernota staat over voorzieningen. Of het nu om culturele voorzieningen gaat: (de instellingen als de Bieb, het Zaantheater, de Kade en Fluxus worden niet eens genoemd en waar ben je dan als Creative City), of dat het gaat om welzijnsvoorzieningen, we kunnen er in deze Kadernota bijna niets over terugvinden. We vinden dat het college hier bij de begroting in november meer aandacht aan moet besteden.

Ondanks de hangjongeren en het drukker wordende uitgaanscentrum is Zaanstad relatief veilig in vergelijking met andere steden. We worden wel eens moe van de overdreven paniekzaaierij. Als politiek ben je dan ook bezig bij te dragen aan een gevoelsmatige onveiligheid, die er in werkelijkheid niet in die mate is.

De onveilige situaties die wel ontstaan, hebben vaak te maken met overmatig alcohol en drugsgebruik, een slechte thuissituatie, gebrek aan verblijfplaatsen enz. Je maakt je stad dan niet veiliger door meer camera’s op te hangen of nog eens meer blauw op straat. Je moet dan meer investeren in de voorkant van de problematiek door middel van samenhangend beleid. Die investeringen krijg je terug, al is dat pas op langere termijn zichtbaar. We zien dan ook graag dat deze problematiek van de jeugd integraal belicht terugkomt bij veiligheid.

Iets anders wat we graag terug zien komen bij het college is de aandacht voor de multiculturele samenleving. Zowel de mooie als de moeilijke kanten worden in de kadernota niet genoemd. Alhoewel we in Zaanstad schijnbaar geen grote problemen hebben op dit gebied, signaleren wij een behoorlijk stijging in discriminerende uitlatingen in openbare gelegenheden. Heel vaak wordt het debat eenzijdig onder de bevolking gevoerd en is ook de aanhang van de PVV in Zaanstad groot. Als we ons als politiek afzijdig houden, zullen zich snel grotere problemen gaan voordoen in ons mooie gemengde Zaanstad.

In de sport zou je hier bijvoorbeeld extra aandacht kunnen geven. Een prachtige manier om op basis van gezamenlijke interesses als verschillende culturen bijéén te komen. We merken dat allochtone meisjes bijvoorbeeld te weinig deelnemen. Door dit te stimuleren boek je op diverse van de bovengenoemde terreinen winst!

We zijn blij dat dit college voortvarend aan de slag gaat met de woningbouw, bijvoorbeeld in Noorderwelf. We hopen dan ook dat de tekorten op de woningmarkt snel zullen afnemen en dat de wachttijden voor starters aanzienlijk worden verkort. Wel twijfelen we aan de haalbaarheid van de ambities, omdat we in diverse projecten stagnatie signaleren zoals in Inverdan (Wormerveer, Rosariumgebied, Rosmolenwijk, Indische buurt,) maar prijzen het college om zijn lef.

Tekort is er wel aan aandacht voor de zorgwoningen. En met een vergrijzende samenleving zou ook dit aspect met name bij deze portefeuille aan bod moeten komen. Wij dienen hiervoor een amendement in. (Amendement)

Het beleidsplan WMO geeft een belangrijke ontwikkeling in 2007 en later. Jeugd (tegengaan schooluitval, hangjongeren, e.d.), Verslaafdenzorg, mantelzorg, seniorenbeleid (o.a. eenzaamheid), voorzieningen en verstrekkingen (huishoudelijke hulp, WVG-vervoer) zijn onderdelen waar we samen met dit college aan willen trekken.

Ook worden steeds meer burgers geconfronteerd met een toenemende schuldenlast. We zijn dan ook blij met de armoede-effectrapportage en de regierol die de gemeente op zich neemt op het gebied van schuldhulpverlening.

Uiteindelijk draait het veelal om de knaken. En we blijven een, op financieel gebied, armlastige gemeente. We vertrouwen het college hier zorgvuldig mee om te gaan en steeds opnieuw afwegingen te maken in het belang van onze stad.

Toch hebben we nog een aantal kritische opmerkingen op dit gebied.

Allereerst het principe van “samen de trap op en samen de trap af”. Het geeft voor alle subsidieafhankelijke instellingen een enorme onzekerheid in hun begroting en levert grote risico’s op bij het maken van beleid en keuzen. We begrijpen het wel, maar vinden het te vrijblijvend en onwerkbaar. Daarom hebben CDA en GroenLinks gezocht naar een constructie waar tenminste enige zekerheid wordt geboden aan de instellingen. (Amendement)

Dan onze zorg over het weerstandsvermogen. Vorig jaar nog spraken wij met zijn allen af om deze jaarlijks te verhogen met tenminste 1 miljoen. De komende jaren wijken we daar alweer van af. GroenLinks zet hier vraagtekens bij gezien de grote risico’s die we lopen en de al veel gevoerde discussie met de accountant en Provincie over ons te laag weerstandsvermogen. We beseffen wel dat de keuze om in de Openbare Ruimte extra te investeren hard nodig is, ook gezien de waarschuwing van de Provincie. Afwegend waar een weerstandsvermogen voor bedoeld is, accepteren wij deze lastige beslissing.

Vervolgens stelt het college voor om incidenteel het jaarlijkse rekeningresultaat te doteren (pag. 32) om daar vervolgens voor 2006 alweer van af te zien. Dit vinden wij inconsequent en komen daarom met een motie (Motie).

In 2006 is het voor het eerst dat we daadwerkelijk zakken in de kosten op inhuur derden. Toch praten we nog steeds over om en nabij 19 miljoen euro per jaar voor inhuur derden. Dat is een aanzienlijk deel van de personeelsbegroting. In 2008 zijn we bijna twee jaar verder met dit college en we vinden dat de ambitie om te bezuinigen op inhuur derden omhoog kan, zeker gezien onze financiële positie. Wij komen hiervoor met een motie. (Motie)

Dan de inhoudelijke keuze 1. Dit gaat over het honoreren van nieuw beleid onder twee voorwaarden: het moet bijdragen aan het verdienvermogen en er moet dekking voor gevonden worden binnen de begroting. Vooral de eerste voorwaarde roept bij ons vragen op. Er kunnen zich toch dringende prioriteiten voordoen die wel een sociaal of maatschappelijk rendement hebben, wat niet direct in geld uit te drukken is? Wordt hier echt bedoeld dat zoiets voor vier jaar uitgesloten is? Wij verzoeken de wethouder van financiën dringend dit aan ons toe te lichten.

Natuurlijk spreken wij hier vandaag over de kaders, maar we willen vandaag toch vast een detail vastleggen.

Voorzitter, we kunnen er nu in vrijheid over spreken omdat u strak weer weg bent..en leggen u daarom voor..

U heeft voor 40.000 Euro een prachtige auto, met alle toeters en bellen die je maar wilt en nog beter.. milieuvriendelijk ook. Vindt u ook niet dat die 80.000 Euro gehalveerd kan worden om zo als voorbeeld voor de stad een statement te maken ? Mooi.. want we komen met een gezamenlijke motie om dat voor u te regelen (Motie).

Tot slot, Voorzitter,

Na al die kritische noten moet ook gezegd worden dat dit College vooral op de goede weg zit!

Soms valt het ook niet mee want we komen regelmatig oude lijken in de kast tegen. Maar die kasten worden opengetrokken en opgeruimd. Denk aan het ingewikkelde Brandweer-, IKTC- , en VVZ – dossier en wij realiseren ons dat dit college niet terugdeinst voor het nemen van verantwoordelijkheid en lastige beslissingen. Zij ruimen op om zo verder te kunnen.

Het college is sterk in het zoeken van samenwerking, en of dit nou met elkaar, met burgers, met raad, met overheden of met derden is, blijf dat vooral doen op weg naar een Gezond en Sociaal Milieu!

Namens de Fractie van GroenLinks,

Uitgesproken bij de behandeling van de

kadernota door Saskia Hille, fractievoorzitter.