Het Zaanse college van B&W is het beu dat ze zoveel kritiek krijgt op de wijze waarop ze de gemeenteraad informeert. Daarom heeft onderzoeksbureau Berenschot opdracht gekregen hier onderzoek naar te doen. GroenLinks verleent geen medewerking aan dit onderzoek en vindt dat de meer dan 35 duizend euro’s beter besteed hadden kunnen worden.

Op 28 mei ontving ik, als fractievoorzitter, een e-mail die was verstuurd namens het college van B&W, met de vraag of ik even met een kruisje wilde aangeven wanneer ik met onderzoekers van Berenschot kon praten. Het college had namelijk besloten om een onderzoek te laten uitvoeren naar de informatievoorziening door het college. Ik heb geantwoord dat GroenLinks geen behoefte heeft daaraan mee te werken. Kortweg omdat in de Gemeentewet (artikel 169 en 180) duidelijk is aangegeven hoe het zit met de rechten en plichten van een college. In deze artikelen staat dat het college verplicht is gemeenteraadsleden actief en voldoende te informeren zodat zij hun controlerende en kader stellende taak kunnen uitoefenen. Ook heb ik geantwoord dat het realistisch noch wenselijk is dat de gemeenteraad van tevoren aangeeft welke informatie zij precies wil ontvangen. Dat kan namelijk per onderwerp nogal verschillen – en de mogelijkheid om daar achteraf een oordeel over te geven is een belangrijk instrument van de democratische raad.

Ondanks het feit dat de meeste oppositiepartijen niet meewerken aan het onderzoek, heeft Berenschot toch de opdracht gekregen om aan de slag te gaan. Afgelopen week ontvingen wij een Raadsinformatiebrief met daarin uitleg over die beslissing. Er wordt geschreven dat de verplichtingen ‘inderdaad voldoende zijn vastgelegd in de Gemeentewet’. Ook schrijft het college dat zij het idee heeft dat ze op de juiste wijze invulling geeft aan de informatieplicht. Waarom dan toch een onderzoek? Dat lijkt vooral bedoeld te zijn om kritiek achteraf onmogelijk te maken.

Gebrek aan transparantie

Wat is er nu eigenlijk voorgevallen de afgelopen maanden? Waarom was de gemeenteraad een paar keer uiterst ontevreden over de informatievoorziening? Waren dit zulke bijzondere kwesties dat er door een externe partij onderzoek naar moet worden uitgevoerd? Ik denk het niet en zal een drietal voorbeelden noemen: 1) Hemkade 48/51: een wethouder sluit een geheime overeenkomst met een ondernemer, waar een inwoner van Zaanstad de dupe van dreigt te worden. Op het moment dat de overeenkomst uitlekt, keren meerdere partijen zich tegen de inhoud ervan. Waarna de betrapte wethouder ontkent dat hij de raad niet goed informeert: de overeenkomst was door hem nooit als geheim bedoeld en bovendien nog terug te draaien. 2) Toermalijn: In deze zaak duikt plotseling een al uitgevoerde asbestrapportage op. Terwijl meerdere partijen hebben aangegeven op de hoogte te willen blijven van alle ontwikkelingen rondom deze school. De wethouder maakt excuses en belooft de gemeenteraad voortaan beter op de hoogte te houden. 3) Van der Stelt: Er is onbegrip in de gemeenteraad omdat een juriste namens de gemeenteraad de inhoud van een rapport onderschrijft, terwijl de gemeenteraad dat rapport nooit onder ogen heeft gekregen. De betreffende wethouder vertelt, als hij erover bekritiseerd wordt, dat hij het rapport absoluut niet bewust achter heeft willen houden voor de gemeenteraad.

Bij al deze zaken is het gebrek aan transparantie overduidelijk. En wat ook overduidelijk is, is dat bij al deze zaken één wethouder steeds in meer of mindere mate betrokken was. Inderdaad, de VVD-wethouder waartegen de voltallige oppositie op 23 april een motie van wantrouwen indiende.

Dure bezem

Het college trekt meer dan 35 duizend euro (inclusief btw, nog exclusief kosten ambtenaren en reis- en onkosten) uit om kritiek in de toekomst te voorkomen. Berenschot mag op basis van gesprekken met collegepartijen een rapport opstellen, en vervolgens kan het college naar de uitkomsten van dit ‘collegerapport’ verwijzen als er weer eens kritiek komt op de (gebrekkige) actieve informatievoorziening door het college.

Dat is wel een heel dure manier om het eigen straatje schoon te vegen. Een peperdure bezem, die beter ergens anders voor gebruikt had kunnen worden. 

Paul Laport