Vooralsnog is er door ons weinig geschreven over de coalitieonderhandelingen. Een broedende kip moet je immers niet storen. Maar inmiddels is Pasen al achter de rug, en heeft de broedende kip - behalve wat windeieren - nog weinig geproduceerd. Dat het een moeilijke puzzel zou worden, was voor iedereen van tevoren duidelijk. De afgelopen dagen laten diverse ‘hoofdrolspelers’ en ‘politieke watchers’ hun ongenoegen blijken over de trage voortgang. En worden er hier en daar wat ‘zwarte pieten’ uitgedeeld. Tijd om ons verhaal te vertellen.
Interpretatiedebat: suggestie
Tijdens het interpretatiedebat, twee dagen na de verkiezingen, geeft GroenLinks aan dat wij een verschuiving naar links constateren. Ik vertel dat GroenLinks het ontzettend belangrijk vindt dat een toekomstig college veel aandacht besteedt aan duurzaamheid, het sociale domein en de culturele sector. Om die reden is GroenLinks bereid een ‘linkse coalitie’ van steun te voorzien. Ook zeg ik dat het mij logisch lijkt dat de twee grote winnaars D66 en SP gezamenlijk gaan onderzoeken welke mogelijke coalities er zijn.
Met deze suggestie wordt niets gedaan. Aan het eind van het debat wordt geconcludeerd dat er een breed draagvlak is voor het D66-voorstel om twee externe informateurs te benoemen.
Informateurs: eerste voorstel
De twee informateurs spreken met alle partijen. Wij vertellen hen hetzelfde verhaal als tijdens het interpretatiedebat. Voor ons is het uiterst belangrijk te blijven inzetten op duurzaamheid. Ook vinden wij het essentieel dat er niet verder wordt bezuinigd op cultuur en dat er extra aandacht (en zo nodig: extra geld) wordt besteed aan het sociale domein. Op de vraag of wij voor voortzetting van het huidige beleid zijn, antwoorden we bevestigend. Maar we zeggen ook dat we dat somber inzien. VVD heeft in de campagne immers geroepen fors te willen bezuinigen op duurzaamheid, cultuur én sociale voorzieningen. Dit alles om enkele belastingverlagingen te kunnen doorvoeren.
Groot is onze verbazing als wij enkele dagen na dit gesprek het aanbod krijgen deel te nemen aan een coalitie met PvdA, D66, CDA, CU én VVD. Waren onze woorden niet helder overgekomen? Daar kunnen wij toch niet mee akkoord gaan? De informateurs komen er niet uit en onderhandelaars van PvdA en D66 nemen het proces over.
PvdA en D66: tweede voorstel
De woordvoerders van PvdA en D66 praten opnieuw met alle partijen. Zij doen dit op basis van een ‘eerste onderhandelconcept’ dat tamelijk neutraal van toon en inhoud is. Het is zelfs zo neutraal dat geen enkele partij (behalve DZ) het inhoudelijk afwijst. Vervolgens wordt er een brief gestuurd aan de negen overgebleven partijen waarin de zinsnede staat:
‘Bent u bereid om aan de formatiebesprekingen deel te nemen, zonder voorafgaande voorwaarden te stellen aan de samenstelling van de groep partijen die hiervoor wordt uitgenodigd?’
Wij concluderen hieruit dat er verder wordt gesproken met álle partijen die daartoe bereid zijn. En dat ook PvdA en D66 van tevoren geen ‘voorwaarden stellen aan de samenstelling van de groep partijen’. Maar weer worden we verrast. Op vrijdag 18 april krijgt GroenLinks het aanbod om mee te doen in een coalitie met D66, PvdA, VVD, CDA en ROSA. Net als Ruud Pauw (ROSA) reageer ik verbaasd: waarom wordt SP uitgesloten van de onderhandelingen? Wij weten immers dat ook zij ‘bereid zijn om aan de formatiebesprekingen deel te nemen’. Teleurgesteld bedanken Pauw en ik – onafhankelijk van elkaar - voor het tweede coalitievoorstel.
Startdocument: ons voorstel!
SP, ROSA en GroenLinks spreken sinds de verkiezingen regelmatig met elkaar. Vooral op het sociale terrein blijken er veel overeenkomsten te zijn. En juist dat domein zal de komende jaren (met de decentralisaties die op de gemeente ‘afkomen’) van groot belang zijn in de lokale politiek.
Inmiddels hebben SP, ROSA en GroenLinks een gezamenlijk document opgesteld wat uitstekend dienst kan doen als ‘startdocument’ voor collegeonderhandelingen. We zijn ervan overtuigd dat het inhoudelijke document ook voor PvdA en D66 genoeg ‘aanknopingspunten’ biedt. Maar dan moeten beide partijen wel bereid zijn om ook ‘zonder voorafgaande voorwaarden aan de samenstelling van de groep’ de formatiebesprekingen te voeren. En helaas blijken zij daartoe niet bereid.
Wie van de drie? (een oneerbaar voorstel)
Vandaag, woensdag 23 april, mogen de fractievoorzitters van ROSA, SP en GroenLinks op audiëntie komen bij PvdA en D66. Direct aan het begin van het gesprek wordt duidelijk gemaakt dat er inmiddels al een coalitie is gesmeed (PvdA, D66, VVD, CDA, CU). Er wordt ons voorgesteld dat een van ons drieën ook nog mag aanschuiven. Het is aan onszelf om een keuze te maken wie van de drie dat zal zijn. Ik geef aan dat ik het graag over de inhoud had hebben, en dat daarvoor ons ‘startdocument’ een goede basis zou zijn. PvdA en D66 hebben daar geen interesse in. Voor de zoveelste keer geven zij aan niet over de inhoud te willen praten.
Het links van de PvdA
GroenLinks is zwaar teleurgesteld in de vooringenomen opstelling van PvdA en D66. Er is door beide partijen vooral gesproken over mogelijke coalities (met daarin altijd als vaste waarde de VVD – de partij die wil bezuinigen op cultuur, duurzaamheid én het sociale domein), en maar bitter weinig naar de politieke inhoud gekeken. En hoewel de Zaanse gemeenteraad na de verkiezingen linkser is geworden, zijn beide partijen niet bereid voor coalitievorming ook daadwerkelijk naar links te kijken. Dat is zeer teleurstellend.
Het worden zware jaren voor iedereen met een links hart. Afgelopen zaterdag (19 april) werden ROSA en GroenLinks negatief afgeschilderd: het ‘ja van links’ was eigenlijk een ‘nee’.
Maar als antwoord op deze vraag, vraag ik me inmiddels in alle redelijkheid af wat ‘het links van de PvdA eigenlijk is…’
Downloads