“Het was een relatief rustige jaarwisseling.” Een veel voorkomende uitspraak van gemeenten, aldus het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de viering van Oud en Nieuw. Zij laten terecht de betrekkelijkheid van deze uitspraak zien: gemiddeld jaarlijks één dode, 500 gewonden, 200 oogletsels, 11.000 incidenten en 14 miljoen schade aan vernielingen, exclusief het bedrag aan medische kosten.

Ook is nog buiten beschouwing gelaten de weliswaar tijdelijke maar zeer hoge milieuvervuiling. Mensen met ademhalingsproblemen durven rond de jaarwisseling niet naar buiten en huisdieren zijn soms weken van de rel.

GroenLinks maakt zich al jaren zorgen over de vuurwerkoverlast die onze manier van Oud en Nieuw vieren veroorzaakt. Wij zijn dan ook erg blij met rapport dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid presenteert. Het onderzoek is aangevraagd door de vier grote steden, die ook niet weten hoe ze moeten toewerken naar een veiliger jaarwisseling. De hoofdconclusie van het rapport is: verbied knalvuurwerk en vuurpijlen, want deze veroorzaken de meeste gewonden.

Wij vinden dit in elk geval een goed begin. Niet onverwacht leidt het rapport ook onmiddellijk tot tegenspraak. Vanuit diverse hoeken komt commentaar op zo’n verbod. Laten we eens een aantal van die bezwaren onder de loep nemen.

  • Zo’n verbod valt niet te handhaven: Juist door knalvuurwerk en sierpijlen totaal te verbieden is het beter te handhaven. Het is wel belangrijk dat de gemeente inzet op voldoende handhavers en politie zoals ook bij andere grootschalige evenementen. Er komen ook steeds betere detectiesystemen waar gemeenten gebruik van kunnen maken.
  • Het meeste vuurwerk is al illegaal: Dit is inderdaad lastig. Toch kunnen de nationale en internationale regelgeving en opsporing nog aanzienlijk verbeterd worden onder meer door het gebruik van speurhonden en de invoering van een vuurwerkpaspoort;
  • Het is nu eenmaal een eeuwenoude traditie: O ja, is dat zo? Het is een traditie die stamt uit eind jaren 70, kortom nog geen 40 jaar…

GroenLinks is heeft in 2012 al een agenda-initiatief ingediend om professionele vuurwerkshows te houden, helaas kreeg dat voorstel nauwelijks steun. In achtereenvolgende jaren hebben we vragen gesteld over de overlast, milieuvervuiling en de materiële schade. Die schade betreft in Zaanstad circa € 45.000 per jaar. Gelukkig krijgen we in de Zaanse Raad steeds meer steun wat uitmondde in het instellen van vuurwerkvrije zones in 2015. Teleurstellend was dat die zones zo klein waren dat er geen effect was van het vuurwerkvrij verklaren. Ook was er nauwelijks handhaving. Dat bracht het college ertoe om in 2016 te besluiten geen vuurwerkvrije zones meer in te stellen. In reactie daarop heeft GroenLinks samen met alle Zaanse organisaties op het gebied van milieu en dierenwelzijn als mede met vertegenwoordigers uit artsenverenigingen een Zaans Manifest tegen Vuurwerk opgesteld. Dit heeft geen strengere maatregelen tegen vuurwerkoverlast opgeleverd. Helaas waren er met de jaarwisseling 2016-2017in Zaanstreek Waterland wel weer 114 ambulanceritten te melden tegen 92 het jaar daarvoor en 53 incidenten tegen 39 in 2015. Kortom, weer een toename van gewonden en overlast.

Hoe moeten we nu verder? GroenLinks hoopt dat dit rapport de politieke partijen in Den Haag wakker schudt. Wij hopen dat er naast een verbod op knalvuurwerk en vuurpijlen ook andere landelijke maatregelen komen. Denk daarbij aan het aanpakken van illegaal vuurwerk en een startsubsidie voor centraal georganiseerde vuurwerkshows. Te denken valt hierbij ook aan lichtshows in plaats van vuurwerkshows, dat is ook minder vervuilend voor het milieu.

Het rapport spreekt zich ook uit over afstemming en overleg tussen de gemeenten. Daar sluiten wij ons van harte bij aan. Burgemeester Hamming heeft in reactie op de motie van GroenLinks om een visie op te stellen over vuurwerkoverlast in elk geval toegezegd met andere gemeenten in overleg te gaan. Wij hopen dat daar vaart mee gemaakt wordt zodat we mogelijk in 2018 al écht een rustige jaarwisseling kunnen vieren!

GroenLinks Zaanstad wenst u een veilige jaarwisseling!

Romkje Mathkor